Ես «խորհրդային հայերի» տիպիկ ներկայացուցիչ եմ: Հայրս ծնվել է Վրաստանում, մայրս՝ Ռյազանում: Չնայած այն հանգամանքին, որ ծնվել ու մեծացել եմ Յարոսլավլում, շուրջս իմ տարիքի ոչ մի հայ չի եղել, և ես մանկուց չեմ եղել Հայաստանում, չգիտես ինչու, ինձ միշտ հայ եմ համարել: Դա, ինչպես ինձ թվում է, հաստատում է գենետիկ կապի մասին տեսությունը, և «Ճամփաբաժանին» գրքում իրավամբ դասված է ազգի հնարավոր կարողությունների շարքին:
Սակայն վերամիավորման կարիք երբևիցե չեմ զգացել: Դա համարում եմ զարգացման արժանի ևս մեկ ուղղություն. մշակույթի, հավատքի, լեզվի ծավալում հայ գաղթականների կենտրոնացման հիմնական վայրերում՝ ոչ թե խանդավառ անձանց ուժերով, այլ իբրև պետական քաղաքականության մաս։
Ինձ համար շատ հետաքրքիր էր և ճանաչողական արժեք ուներ պատմական վերլուծությամբ գլուխներին ծանոթանալս: Դրանց մեջ խորացած մարդկանց համար այդ գլուխներում ամփոփված փաստերը գուցեև նոր բան չեն ներկայացնում, բայց ես շատ բան իմացա դրանցից։ Շատ լավ է շարադրված, միշտ չէ, որ լավ է կառուցված, բայց աներկբայորեն օգտակար է։ Ինձ նման մարդկանց համար, թերևս, այդ մասն արժե նույնիսկ առանձին հրատարակել։
Այժմ մի քանի խոսք բուն առաջարկվող ռազմավարության մասին: «Ճամփաբաժանին»-ը հիանալի աշխատություն է, հասկանալի վերլուծությամբ ու դրվագներով, համաշխարհային զուգահեռների հետ որակյալ համեմատություններով: Սակայն ինձ թվում է, որ նկարագրված ռազմավարության իրականացման հավանականությունը փոքր է՝ ճիշտ այնպես, ինչպես «Հայաստան-2020»-ի դեպքում էր՝ գործողությունների հստակ ծրագրի բացակայության պատճառով։ Հայաստանում իրագործված ծրագրերի առանձին հաջողված օրինակները դժվար թե կարողանան դառնալ զարգացման շարժիչներ: Համակարգային մոտեցումը կարիք ունի կա՛մ քայլերի հստակ հերթագայության, կա՛մ ուժեղ առաջնորդի, որն առաջ կմղի այդ մոտեցումը։
Գրքի վերջում արծարծվող հարցերը ոչ պակաս հետաքրքրական են, քան բուն ռազմավարությունը, սակայն առանցքային է թերևս այն հարցը, թե ինչպե՛ս է հնարավոր ամբողջ ազգը ներգրավել իր առջև ծառացած խնդիրների քննարկման մեջ: Պատասխաններ գտնելն, ըստ իս, կարող է նաև դառնալ միավորող արդյունավետ գործիքներից մեկը:
